Agamennon et Menelaus, Atrei filii, magnum exercitum contra urbem Troiam ducebant; itaque in insulam Ithacam ad Ulixem, Laertis filium, strenuum virum, venerunt: ei enim oraculum praedixerat: «Si Troiam attigeris, post vicesimum annum, solus, sine sociis, patriam revises». Tum Ulixes, quod de expeditione desistere statuerat, ducum legationem timebat: ii enim eum ad bellum ducere cupiebant. Itaque insaniam simulavit et equum cum bove aratro iunxit. Sed quod Palamedes simulationem animadverterat, Telemachum, Ulixis filium, aratro anteposuit. Antea Atridis dixerat: «Si aratrum ab Ulixe aversum erit, eius simulatio detegetur». Quia statim Ulixes aratrum avertit, Palamedes dixit: «Simulationem depone, Ulixes, et Troiam veni; gloria tua ob claras res gestas magna erit». Tunc Ulixes discedere coactus est, sed semper postea Palamedi infestus fuit.

TRADUZIONE

Agamennone e Menelao, figli di Atreo, conducevano un grande esercito contro la città di Troia; e così raggiunsero l’isola di Itaca presso Ulisse, figlio di Laerte, uomo valoroso: infatti a lui l’oracolo aveva predetto: “se avrai raggiunto Troia, dopo venti anni, solo, senza compagni, rivedrai la patria”. Allora Ulisse, poichè aveva deciso di abbandonare la spedizione , temeva l’ambasciata dei comandanti: loro infatti desideravano condurlo in guerra. E così simulò la follia e attaccò all’aratro un cavallo con un bue. Ma poichè Palamede aveva capito la finzione, pose avanti all’aratro Telemaco, figlio di Ulisse. Davanti agli Atridi aveva detto: ” se l’aratro sarà deviato da Ulisse, la sua finzione sarà scoperta”. Poichè subito Ulisse deviò l’aratro, Palamede disse: Smetti la finzione, Ulisse vieni a Troia: la tua gloria sarà grande per le imprese celebri”. Allora Ulisse fu costretto a partire, ma in seguito fu sempre ostile a Palamede.

ducebant= indicativo imperfetto da duco, ducis, duxi, ductum, ducĕre

venerunt= indicativo perfetto da venio, venis, veni, ventum, venire

ei= pronome determinativo sa is, ea, id

praedixerat= indicativo piuccheperfetto da  praedico, praedicis, praedixi, praedictŭm, praedicĕre

attigeris= indicativo futuro anteriore da attigo, attigis, attigi, attactum, attigĕre

revises= indicativo futuro semplice da reviso, revisis, revisi, revisŭm, revisĕre

desistere= infinito presente da desisto, desistis, destiti, destitŭm, desistĕre

statuerat= indicativo piuccheperfetto da statuo, statuis, statui, statutum, statuĕre

timebat= indicativo imperfetto da  timeo, times, timui, – , timēre

ii=pronome determinativo sa is, ea, id

eum= pronome determinativo sa is, ea, id

ducere = indicativo presente da duco, ducis, duxi, ductŭm, ducĕre

cupiebant= indicativo imperfetto da cupio, cupis, cupivi o cupii, cupitŭm, cupĕre

simulavit= indicativo perfetto da simulo, simulas, simulavi, simulatum, simulāre

iunxit= indicativo perfetto da iungo, iungis, iunxi, iunctŭm, iungĕre

animadverterat= indicativo piuccheperfetto da animadverto, animadvertis, animadverti, animadversŭm, animadvertĕre

anteposuit= indicativo perfetto da antepono, anteponis, anteposui, antepositŭm, anteponĕre

erit= indicativo futuro

eius = aggettivo determinativo da is, ea, id

detegetur= indicativo futuro semplice passivo da detego, detegis, detexi, detectŭm, detegĕre

avertit= indicativo perfetto da averto, avertis, averti, aversum, avertĕre

dixit= indicativo perfetto da dico, dicis, dixi, dictum, dicĕre

depone= imperativo da depono, deponis, deposui, depositum, deponĕre

veni= indicativo perfetto da venio, venis, veni, ventum, venire

erit= indicativo futuro semplice da sum, es, fui, esse

discedere= infinito presente da discedo, discedis, discessi, discessum, discedĕre

coactus est= indicativo perfetto passivo da  cogo, cogis, coegi, coactum, cogĕre

fuit= indicativo perfetto da sum, es, fui, esse

Programma di latino